Free Electricity Yojana: भारत सरकारने पर्यावरणपूरक ऊर्जा आणि घराघरांत स्वस्त वीज पुरवण्याच्या उद्देशाने पीएम सूर्य घर: मोफत वीज योजना सुरू केली आहे. ही योजना 15 फेब्रुवारी 2024 रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी लॉन्च केली. या योजनेचा मुख्य उद्देश घराच्या छतावर सौर पॅनल बसवून दरमहा 300 युनिटपर्यंत मोफत वीज उपलब्ध करून देणे आहे. यामुळे सामान्य कुटुंबांचे वीज बिल कमी होणार असून, स्वच्छ ऊर्जेचा वापर वाढणार आहे. या योजनेद्वारे 2027 पर्यंत देशातील 1 कोटी घरांमध्ये सौर पॅनल बसवण्याचे सरकारचे लक्ष्य आहे. याशिवाय, या योजनेमुळे सरकारला दरवर्षी सुमारे 75,000 कोटी रुपयांची बचत होईल, असा अंदाज आहे.
योजनेचे फायदे
ही योजना सामान्य नागरिकांसाठी अनेक फायदे घेऊन आली आहे:
- मोफत वीज: छतावर सौर पॅनल बसवल्याने कुटुंबांना दरमहा 300 युनिटपर्यंत वीज मोफत मिळेल.
- वीज बिलात बचत: वीज बिल पूर्णपणे शून्य किंवा नगण्य होईल, ज्यामुळे कुटुंबांचा आर्थिक भार कमी होईल.
- पर्यावरण संरक्षण: सौर ऊर्जेचा वापर वाढल्याने कार्बन उत्सर्जन कमी होईल, ज्यामुळे पर्यावरणाला फायदा होईल.
- अतिरिक्त उत्पन्न: सौर पॅनलमधून तयार होणारी जादा वीज डिस्कॉमला विकून कुटुंबे अतिरिक्त उत्पन्न मिळवू शकतात.
- रोजगार निर्मिती: या योजनेमुळे सौर पॅनल निर्मिती, बसवणे, देखभाल यासारख्या क्षेत्रांत सुमारे 17 लाख रोजगार निर्माण होण्याची शक्यता आहे.
सौर पॅनल अनुदान
या योजने अंतर्गत सौर पॅनल बसवण्यासाठी सरकार 40% पर्यंत अनुदान देते. अनुदानाची रक्कम ही घराच्या मासिक वीज वापरावर आणि सौर संयंत्राच्या क्षमतेवर अवलंबून आहे:
- 0-150 युनिट: 1-2 किलोवॅट सौर संयंत्र, अनुदान: 30,000 ते 60,000 रुपये
- 150-300 युनिट: 2-3 किलोवॅट सौर संयंत्र, अनुदान: 60,000 ते 78,000 रुपये
- 300 युनिटपेक्षा जास्त: 3 किलोवॅटपेक्षा जास्त सौर संयंत्र, अनुदान: 78,000 रुपये
याशिवाय, 3 किलोवॅटपर्यंतच्या सौर संयंत्रासाठी सुमारे 7% व्याजदराने कोलॅटरल-मुक्त कर्ज उपलब्ध आहे, ज्यामुळे सामान्य कुटुंबांना सौर पॅनल बसवणे सोपे होईल.
पात्रता निकष
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील निकष पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
- अर्जदार हा भारतीय नागरिक असावा.
- अर्जदाराच्या मालकीचे घर असावे, ज्याच्या छतावर सौर पॅनल बसवता येतील.
- घराला वैध वीज जोडणी असावी.
- अर्जदाराने यापूर्वी सौर पॅनलसाठी कोणतेही अनुदान घेतलेले नसावे.
आवश्यक कागदपत्रे
योजनेसाठी अर्ज करताना खालील कागदपत्रांची आवश्यकता आहे:
- ओळखपत्र (आधार कार्ड, मतदार ओळखपत्र)
- पत्त्याचा पुरावा
- वीज बिल
- छताच्या मालकीचा पुरावा
- बँक पासबुक आणि रद्द केलेला चेक
- रेशन कार्ड
- पासपोर्ट आकाराचा फोटो
अर्ज प्रक्रिया
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी ऑनलाइन अर्ज करणे सोपे आहे. खालील चरणांचे पालन करा:
- वेबसाइटवर भेट द्या: अधिकृत वेबसाइट pmsuryaghar.gov.in वर जा.
- पंजीकरण: तुमचा राज्य, जिला, वीज वितरण कंपनी, उपभोक्ता क्रमांक, मोबाइल नंबर आणि ईमेल आयडी नोंदवा.
- लॉगिन: उपभोक्ता क्रमांक आणि मोबाइल नंबर वापरून लॉगिन करा.
- अर्ज भरा: रूफटॉप सौर योजनेसाठी ऑनलाइन अर्ज भरा.
- व्यवहार्यता मंजुरी: डिस्कॉमकडून व्यवहार्यता मंजुरी मिळण्याची प्रतीक्षा करा.
- सौर पॅनल बसवणे: मंजुरी मिळाल्यावर नोंदणीकृत विक्रेत्याकडून सौर पॅनल बसवून घ्या.
- नेट मीटरसाठी अर्ज: सौर पॅनल बसवल्यानंतर नेट मीटरसाठी अर्ज करा.
- तपासणी आणि प्रमाणपत्र: डिस्कॉमद्वारे तपासणीनंतर कमीशनिंग प्रमाणपत्र मिळेल.
- अनुदान मिळवणे: बँक खाते तपशील आणि रद्द केलेला चेक अपलोड करा. 30 दिवसांत अनुदान तुमच्या खात्यात जमा होईल.
ऑनलाइन अर्ज करण्याची सुविधा नसल्यास, जवळच्या पोस्ट ऑफिसमध्ये जाऊनही नोंदणी करता येते.
आदर्श सौर गाव
या योजनेचा एक विशेष भाग म्हणजे आदर्श सौर गाव उपक्रम. याअंतर्गत प्रत्येक जिल्ह्यात एक गाव निवडले जाईल, जिथे सौर ऊर्जेचा वापर वाढवला जाईल. अशा प्रत्येक गावाला 1 कोटी रुपये अनुदान मिळेल. गावाची निवड ही स्पर्धात्मक प्रक्रियेद्वारे होईल, ज्यामध्ये गावाची लोकसंख्या 5,000 (विशेष राज्यांसाठी 2,000) पेक्षा जास्त असावी.
योजनेचा परिणाम
- आर्थिक बचत: कुटुंबांना वीज बिलात मोठी बचत होईल, तसेच अतिरिक्त विजेच्या विक्रीतून उत्पन्न मिळेल.
- सौर क्षमता वाढ: या योजनेमुळे 30 गिगावॅट सौर ऊर्जा क्षमता वाढेल.
- पर्यावरणीय फायदा: 25 वर्षांत सुमारे 1000 अब्ज युनिट वीज निर्मिती होईल आणि 720 दशलक्ष टन कार्बन उत्सर्जन कमी होईल.
- रोजगार निर्मिती: सौर पॅनलशी संबंधित क्षेत्रांत 17 लाख रोजगार निर्माण होतील.
